هاشم بن عبدمناف بن قصی بن کلاب بن مرة. جد سلسۀ بنی هاشم و از اجداد پیغمبر اسلام (ص) و یکی از بزرگان و معارف و رؤسای قریش در عهد خود بود. در مکه به دنیا آمد. نامش عمرو بود و به سبب بلندی مرتبه و مقامی که داشت او را عمروالعلی میگفتند. هاشم لقب اوست و این لقب بدان جهت به او داده شد که در قحطسالی در مکه خوان ضیافت گسترد و نان در کاسه خرد میکرد و ترید به مردم میداد. و هشم به معنی شکستن و خرد کردن نان در کاسه است جهت ترید.
عبدمناف پدر هاشم را چهار پسر بود : هاشم پدر عبدالمطلب، عبدالشمس جد بنی امیه، نوفل جد جبیر بن مطعم و مطلب جد اعلای امام محمد بن ادریس شافعی.
هاشم و عبدالشمس توأمان متولد شدند و هنگام تولد پیشانی ایشان بهم اتصال داشت به طوری که آن دو برادر را بوسیلۀ شمشیر از یکدیگر جدا کردند. یکی از عقلا که این قضیه را شنید پیشگوئی کرد که همیشه در میان اولاد این دو برادر شمشیر قایم خواهد بود، و آخرالامر نیز این تطیر به وقوع پیوست.
مطابق روایت، هاشم اول کسی است که برای تجارت قریش دو سفر تابستانی و زمستانی معمول کرد. سفر تابستان کاروان تجارت به غزه (فلسطین) و بلاد شام و گاهی به آنقره و مسافرت زمستانی به یمن و حبشه بود. وی با دولت روم و با امرای غسانی قراردادهائی جهت تأمین و تسهیل عبور کاروانهای تجارتی قریش بسته بود. برادران وی عبدالشمس و نوفل و مطلب نیز به ترتیب قراردادهائی با پادشاه حبشه و پادشاه ایران و پادشاه یمن مبنی بر تأمین کاروانهای قریش بسته بودند و بدین ترتیب تجارت قریش در دست پسران عبدمناف اداره میشد.
گویند امیة بن عبدشمس برادرزادۀ هاشم بر عموی خود (هاشم) رشک میبرد و کارهای وی را تقلید میکرد. روزی هاشم برآشفت و کار به محاکمه نزد کاهنی خزاعی کشید. امیة محکوم گشت و بر طبق شرطی که کرده بوده است ده سال به شام هجرت کرد. این نخستین دشمنی بود که میان دو خانوادۀ عبدمنافی ایجاد گشت.
هاشم یکی از بخشندگان معروف در دورۀ عرب جاهلیت بود که جود و سخایش مثل شده است. وی نیکوروی و در حسن و جمال بی مانند بود. در یکی از سفرهایش در شهر یثرب (مدینه) با زنی به نام سلمی که از اشراف قبیلۀ بنی النجار بود ازدواج کرد (٥٠٠ م.) و از این ازدواج پسری به وجود آمد که او را شیبه نامیدند و بعدها به عبدالمطلب مشهور گشت. این کودک نزد مادر در مدینه بود. هاشم سه پسر دیگر نیز داشت : که اسد ( پدر مادر امیرالمؤمنین علی ع) و نفیله و ابوصیفی نام داشتند.
هاشم در راه مسافرت به فلسطین بیمار شد و چون به غزة رسید درگذشت، در حالی که هنوز جوان بود و در همان شهر به خاک سپرده شد (٥١٠ م.) و بدین مناسبت شهر غزه به غزة هاشم معروف گشت.
پس از مرگ هاشم برادرش مطلب متصدی مناصب موروثی شد و از وجود برادرزاده در مدینه اطلاع یافت، به آنجا رفت و او را با خود به مکه آورد. چنانکه روایت شده است وقتی که وی با برادرزاده به مکه وارد شد مردم میپرسیدند این کیست ؟ مطلب میگفت : این بندۀ من است، لذا شیبه به «عبدالمطلب» معروف شد.

بنی هاشم. اولاد و احفاد هاشم بن عبدمناف که واسطة العقد ایشان حضرت محمد بن عبدالله (ص) پیغمبر اسلام است. بنی هاشم به دو طایفۀ بزرگ علویان و عباسیان تقسیم میشوند.